MIT Technology Review:
بگذارید نویسندگان ما دنیای پیچیده و آشفته فناوری را برایتان باز کنند تا بهتر متوجه آینده شوید. برای مطالعه مطالب بیشتر از این مجموعه اینجا کلیک کنید.

زمانی که آندری کارپاتی، یکی از بنیان‌گذاران OpenAI، در ماه فوریه در پلتفرم X با هیجان درباره سرگرمی جدیدش نوشت، احتمالاً تصور نمی‌کرد که در حال ابداع اصطلاحی باشد که به‌خوبی جنبشی نوظهور در حال گسترش در جهان را توصیف کند.

او نوشت:
«نوع جدیدی از کدنویسی وجود دارد که من اسمش را گذاشته‌ام vibe coding، جایی که کاملاً خودتان را به حس و حال می‌سپارید، رشد نمایی را می‌پذیرید، و فراموش می‌کنید که اصلاً کدی وجود دارد. دارم روی پروژه‌ای یا اپلیکیشن وب کار می‌کنم، اما این واقعاً کدنویسی نیست – فقط چیزها را می‌بینم، چیزها را می‌گویم، اجرا می‌کنم، و کپی-پیست می‌کنم، و بیشتر مواقع جواب می‌دهد.»

اگر این رویکرد برایتان خیلی متفاوت با نشستن پای خطوط کد به نظر می‌رسد، به این دلیل است که کارپاتی درباره نوعی خاص از کدنویسی با کمک هوش مصنوعی صحبت می‌کرد. صحبت‌های او میان توسعه‌دهندگان نرم‌افزار و علاقه‌مندان تازه‌کار بازتاب زیادی داشت. از آن زمان تاکنون، پست او جرقه‌ای برای انتشار مقالات تحلیلی و بحث‌های پرشور در فضای اینترنت شد. اما واقعاً vibe coding چیست؟ چه کسانی از آن سود می‌برند و آینده آن چگونه خواهد بود؟

واقعاً vibe coding چیست؟

برای درک درست vibe coding، باید توجه داشت که گرچه این اصطلاح جدید است، اما فناوری پشت آن جدید نیست. در چند سال اخیر، چت‌بات‌های همه‌منظوره مانند Claude از شرکت Anthropic، ChatGPT از OpenAI و Gemini از Google DeepMind روزبه‌روز در نوشتن کد برای ساخت نرم‌افزار، بازی، وب‌سایت و اپ‌ها بهتر شده‌اند. اما این ظهور ابزارهای تخصصی‌تر برای کدنویسی با کمک هوش مصنوعی مانند Cursor’s Chat (که قبلاً Composer نام داشت) و GitHub Copilot بود که واقعاً vibe coding را وارد میدان کرد.

این دستیارها می‌توانند به‌صورت آنی حدس بزنند که کاربر در حال انجام چه کاری است و پیشنهاداتی شهودی برای آسان‌تر شدن فرایند ارائه دهند — حتی برای کسانی که هرگز کدنویسی نکرده‌اند.

بارون وبستر، طراح نرم‌افزار در شرکت رابط کاربری Sandbar، می‌گوید:
«در سه یا چهار سال گذشته، این ابزارهای تکمیل خودکار هوش مصنوعی بهتر و بهتر شده‌اند — از کامل کردن یک خط کد شروع کردند و حالا می‌توانند کل فایل را بازنویسی یا کامپوننت جدید ایجاد کنند. محدوده‌ای که می‌توان دست را از روی فرمان برداشت و کار را به ماشین سپرد، به‌طور پیوسته در حال گسترش است.»

چه چیزهایی vibe coding نیستند؟

اما همه انواع کدنویسی با کمک هوش مصنوعی را نمی‌توان vibe coding دانست. برای اینکه یک نفر واقعاً در حال vibe coding باشد، باید حاضر باشد کنترل را کاملاً به هوش مصنوعی بسپارد و از بررسی یا ویرایش مستقیم کدی که تولید می‌کند اجتناب کند — یعنی تسلیم حس و حال شود. در پست بلندتر خود، کارپاتی توضیح داد که زمانی که در حال vibe coding است، همه پیشنهادات Cursor را با خیال راحت می‌پذیرد و به توانایی آن برای اصلاح اشتباهاتش اعتماد می‌کند.

او نوشت:
«وقتی پیام‌های خطا می‌گیرم، فقط بدون هیچ توضیحی آن‌ها را کپی‌پیست می‌کنم، معمولاً این کار مشکل را حل می‌کند. گاهی LLMها نمی‌توانند یک باگ را حل کنند، بنابراین فقط از آن‌ها می‌خواهم تغییرات تصادفی انجام دهند تا مشکل برطرف شود.»

اساساً vibe coding به معنی تعامل با یک پایگاه کد از طریق پرامپت است، به‌گونه‌ای که نقش برنامه‌نویس فقط در صحبت با ابزار و بررسی خروجی آن خلاصه می‌شود. سرگئی تسلووالنیکوف، مهندس نرم‌افزار در پلتفرم طراحی Canva، که به‌طور منظم از ابزارهای کمکی هوش مصنوعی استفاده می‌کند، می‌گوید:
«آندری شخص تأثیرگذاری است و این اصطلاح را خیلی حساب‌شده تعریف کرد. در واقع یک جور شوخی مطرح کرد، اما چون دقیقاً چیزی را که در صنعت در حال وقوع است نشان داد، اصطلاحش گل کرد.»

آیا vibe coding برای پروژه من مناسب است؟

توبین ساوت، محقق امنیت هوش مصنوعی در آزمایشگاه رسانه MIT، می‌گوید افرادی که بیشترین بهره را از vibe coding می‌برند، دو دسته هستند:
اول کسانی مانند کارپاتی که درک خوبی از کدنویسی دارند و می‌توانند اگر مشکلی پیش آمد آن را اصلاح کنند، به‌ویژه اگر در حال ساخت چیزی مهم هستند؛
دسته دوم، آماتورهای مطلقی هستند که دانش کدنویسی ندارند.

او می‌گوید:
«من vibe coding را این‌طور تعریف می‌کنم: داشتن یک دید یا ایده که نمی‌توانید اجرایش کنید، اما هوش مصنوعی می‌تواند.»

جذابیت اصلی vibe coding در سادگی و دسترسی‌پذیری آن نهفته است. ابزارهای کمکی هوش مصنوعی فرایند تولید کد را بسیار سریع‌تر می‌کنند و ایجاد پروژه‌های کوچک مانند یک وب‌سایت نمونه یا یک اپلیکیشن ساده را برای انسان راحت‌تر می‌سازند. اما این رویکرد بدون دخالت انسانی در پروژه‌های بزرگ‌تر و پیچیده‌تر که اهمیت بالایی دارند، بسیار پرخطر است.

از آنجایی که ابزارهای کدنویسی هوش مصنوعی مبتنی بر مدل‌های زبانی بزرگ (LLM) هستند، کدی که تولید می‌کنند همان‌قدر احتمال خطا دارد که پاسخ‌های چت‌بات‌های مبتنی بر LLM. اگر پروژه‌ای نیاز به دسترسی به پایگاه‌داده‌های بزرگ، تدابیر امنیتی، تعداد زیاد کاربران یا داده‌های وارد شده توسط کاربر دارد، این یک مشکل بزرگ است.

تسلووالنیکوف می‌گوید:
«vibe coding می‌تواند پر از خطا و مشکل باشد، اما در محیط یک بازی کوچک یا اپ ساده‌ای که داده‌ای ذخیره نمی‌کند، این چندان مهم نیست. من شخصاً در پروژه‌های بزرگ‌تر بسیار محتاط‌تر عمل می‌کنم، چون اگر ندانی که آیا آسیب‌پذیری امنیتی وجود دارد یا نه، و کد را خودت تست نکرده باشی، بسیار خطرناک است.»

تجربه‌ای از کاربران

این مسئله به‌ویژه برای کسانی صدق می‌کند که برنامه‌نویس نیستند. مثلاً "Leo"، یکی از کاربران X و طرفداران vibe coding، این موضوع را به‌سختی تجربه کرد. او ماه گذشته درباره ساخت یک اپلیکیشن SaaS فقط با استفاده از Cursor پست گذاشت. اما کاربران کنجکاو و بعضاً شیطون اینترنت بلافاصله شروع به یافتن نقاط ضعف امنیتی سرویس او کردند.

او دو روز بعد نوشت:
«بچه‌ها، سایتم تحت حمله است. من فنی نیستم، بنابراین فهمیدن مشکل برایم بیشتر طول می‌کشد. فعلاً تصمیم گرفتم کارهایی را که انجام می‌دهم در X به اشتراک نگذارم. آدم‌های عجیبی بیرون هستند.»

در نهایت، گرچه vibe coding می‌تواند به تبدیل یک ایده مبهم برای وب‌سایت یا بازی به یک محصول واقعی کمک کند، اما نمی‌تواند آن را به چیزی قابل اطمینان یا امن تبدیل کند. با این حال، ابزارهای بسیاری برای تحقق این هدف وجود دارد، از ایجاد دیتابیس تا افزودن احراز هویت.

پس هرچند نمی‌توان یک اپلیکیشن باارزش، ایمن و پایدار را صرفاً با vibe coding ساخت، اما این روش می‌تواند نقطه شروع خوبی باشد — البته اگر احتیاط لازم را داشته باشید.

ساوت معتقد است که دستیارهای هوشمند برنامه‌نویسی همچنان قدرتمندتر خواهند شد و شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات میزبانی وب نیز به یکپارچه‌سازی هوش مصنوعی در ابزارهای خود ادامه خواهند داد، تا ایجاد نرم‌افزار ساده‌تر از همیشه شود.

او می‌گوید:
«هزینه تولید نرم‌افزار را به‌طور نمایی کاهش می‌دهد. دنیا باید خودش را با این واقعیت جدید تطبیق دهد. این روند از بین نخواهد رفت.»

 #VibeCoding #هوش_مصنوعی #برنامه‌نویسی #کدنویسی #AI_Development #NoCode #CursorAI #GitHubCopilot #OpenAI #ChatGPT #برنامه‌نویسی_مدرن #کدنویسی_با_هوش_مصنوعی #نوآوری #توسعه_نرم‌افزار #کدنویسی_خلاق