گاهی یک استارت‌آپ در سیلیکون‌ولی با مأموریتی به‌ظاهر «ابسورد» متولد می‌شود که تشخیص واقعی یا طنز بودن آن دشوار است.
مکانیز (Mechanize) یکی از این موارد است. بنیان‌گذار این استارت‌آپ—و مؤسسه‌ی غیرانتفاعی تحقیقات هوش مصنوعی او به نام اپوک (Epoch)—پس از اعلام این پروژه، با موجی از انتقادات در توییتر مواجه شد.
انتقادات هم شامل مأموریت استارت‌آپ و هم تأثیر آن بر اعتبار مؤسسه‌ی تحقیقاتی معتبر او می‌شود. (حتی یکی از مدیران این مؤسسه در توییتر نوشت: «هیجان‌زده‌ام! بهترین هدیه‌ی تولد: یک بحران ارتباطات!»)
تامای بشیراوغلو، محقق نام‌آشنای هوش مصنوعی، مکانیز را روز پنجشنبه از طریق پستی در توییتر معرفی کرد. هدف این استارت‌آپ، به گفته‌ی او، «اتوماسیون کامل تمام مشاغل» و «خودکارسازی کامل اقتصاد» است.
آیا این به معنای جایگزینی هر نیروی انسانی با ربات‌های هوش مصنوعی است؟ در اصل، بله. مکانیز قصد دارد با ارائه‌ی داده‌ها، ارزیابی‌ها و محیط‌های دیجیتال، خودکارسازی هر شغلی را ممکن کند.
بشیراوغلو حتی بازار بالقوه‌ی این استارت‌آپ را با جمع‌آوری کل دستمزدهای فعلی انسان‌ها محاسبه کرده است: «پتانسیل بازار این ایده به‌طرز مضحکی بزرگ است: کارگران آمریکایی سالانه حدود ۱۸ تریلیون دلار دستمزد دریافت می‌کنند. این رقم برای کل جهان بیش از سه برابر، حدود ۶۰ تریلیون دلار است.»
با این حال، او به TechCrunch توضیح داد که «تمرکز فعلی ما روی مشاغل دفتری است»، نه مشاغل فیزیکی که نیاز به رباتیک دارند.
واکنش‌ها به این استارت‌آپ غالباً تند بود. آنتونی آگیره، کاربر توییتر، نوشت: «برای کارهای قبلی بنیان‌گذاران در اپوک احترام قائلم، اما این ایده ناراحت‌کننده است. خودکارسازی اکثر مشاغل انسانی قطعاً برای شرکت‌ها سود کلانی دارد، به‌همین دلیل بزرگ‌ترین شرکت‌های جهان در حال پیگیری آن هستند. اما این روند برای اکثر انسان‌ها فاجعه‌بار خواهد بود.»
نکته‌ی جنجالی تنها مأموریت این استارت‌آپ نیست. مؤسسه‌ی تحقیقاتی اپوک که بشیراوغلو آن را تأسیس کرده، تأثیرات اقتصادی هوش مصنوعی را تحلیل و معیارهایی برای سنجش عملکرد مدل‌های هوش مصنوعی ارائه می‌دهد. پیش از این تصور می‌شد این مؤسسه بی‌طرفانه ادعاهای شرکت‌های سازنده‌ی مدل‌های پیشرفته (مانند OpenAI) را بررسی می‌کند.
این اولین بار نیست که اپوک وارد جنجال می‌شود. در دسامبر ۲۰۲۴، این مؤسسه فاش کرد که OpenAI از ایجاد یکی از معیارهای ارزیابی آن حمایت کرده است—معیاری که بعداً برای معرفی مدل o3 استفاده شد. کاربران معتقد بودند اپوک باید شفاف‌تر رابطه‌ی خود با OpenAI را اعلام می‌کرد.
با معرفی مکانیز، الیور هابریکا در توییتر نوشت: «متأسفانه این تأیید می‌کند که تحقیقات اپوک مستقیماً در خدمت توسعه‌ی فناوری‌های پیشرفته بوده، در حالی که امیدوار بودم چنین چیزی از طرف شما نباشد.»
بشیراوغلو ادعا می‌کند مکانیز توسط چهره‌های سرشناسی مانند نت فریدمن، دنیل گراس، پاتریک کولیسون، دوارکش پاتل، جف دین، شولتو داگلاس و مارکوس آبراموویچ حمایت می‌شود. فریدمن، گراس و دین به درخواست TechCrunch برای اظهارنظر پاسخ ندادند، اما آبراموویچ—مدیر صندوق سرمایه‌گذاری رمزارز AltX و طرفدار «نوعدوستی مؤثر»—سرمایه‌گذاری خود را تأیید کرد و گفت: «این تیم از هر جنبه‌ای استثنایی است و عمیق‌تر از هر کسی که می‌شناسم به هوش مصنوعی فکر کرده‌اند.»
آیا این برای انسان‌ها هم خوب است؟
بشیراوغلو به منتقدان استدلال می‌کند که خودکارسازی کامل کارها از طریق «رشد انفجاری اقتصاد» انسان‌ها را ثروتمندتر می‌کند، نه فقیرتر. او به مقاله‌ای که در این زمینه منتشر کرده اشاره می‌کند و می‌گوید: «اتوماسیون کامل نیروی کار می‌تواند وفور منابع، استانداردهای زندگی بالاتر و کالاها/خدمات غیرقابل‌تصوری ایجاد کند.»
شاید این ادعا برای مالکان عامل‌های هوش مصنوعی درست باشد—اگر کارفرمایان به‌جای توسعه‌ی داخلی (احتمالاً توسط سایر عامل‌ها!)، آن‌ها را خریداری کنند. اما از سوی دیگر، اگر انسان‌ها شغل نداشته باشند، درآمدی برای خرید تولیدات عامل‌های هوش مصنوعی نخواهند داشت.
بشیراوغلو در پاسخ می‌گوید در چنین دنیایی دستمزدها حتی افزایش می‌یابد، چون انسان‌ها در «نقش‌های مکملی که هوش مصنوعی نمی‌تواند انجام دهد» ارزشمندتر می‌شوند. اما وقتی پرسیده شد چگونه این با هدف جایگزینی کامل نیروی کار همخوانی دارد، او توضیح داد: «حتی اگر دستمزدها کاهش یابد، رفاه اقتصادی فقط به دستمزد وابسته نیست. مردم معمولاً از منابع دیگری مانند اجاره، سود سهام و کمک‌های دولتی درآمد دارند.»
به بیان دیگر، شاید در آینده درآمد همگی از سهام یا املاک تأمین شود—و اگر نه، همیشه کمک‌های دولتی هست! البته به‌شرطی که عامل‌های هوش مصنوعی مالیات بپردازند.
چالش‌های فنی
با وجود افراطی بودن مأموریت مکانیز، مسئله‌ی فنی که بشیراوغلو قصد حل آن را دارد واقعی است. اگر هر انسان تیمی از عامل‌های هوش مصنوعی داشته باشد که بهره‌وری او را افزایش دهند، شاید شاهد وفور اقتصادی باشیم. او در یک مورد قطعاً حق دارد: پس از یک سال از عصر عامل‌های هوش مصنوعی، عملکرد آن‌ها چندان رضایت‌بخش نیست.
به گفته‌ی او، این عامل‌ها غیرقابل‌اعتماد هستند، اطلاعات را حفظ نمی‌کنند، در انجام مستقل وظایف مشکل دارند و «نمی‌توانند بدون انحراف، برنامه‌های بلندمدت را اجرا کنند».
با این حال، او تنها کسی نیست که روی حل این مشکلات کار می‌کند. شرکت‌های بزرگی مانند Salesforce و مایکروسافت در حال ساخت پلتفرم‌های عامل‌محور هستند. OpenAI نیز همین مسیر را دنبال می‌کند. استارت‌آپ‌های متعددی—از متخصصان وظایف خاص (مثل فروش یا تحلیل مالی) تا شرکت‌های داده‌های آموزشی—روی این حوزه متمرکز شده‌اند.
در همین حال، بشیراوغلو می‌خواهد بدانید: مکانیز در حال استخدام است.
#هوش_مصنوعی #استارتاپ #مکانیز #بشیراوغلو #اتوماسیون #آینده_شغل #فناوری_نوین #عامل_هوشمند #اپوک #جایگزینی_انسان #AI #Automation #FutureOfWork #TechNews #AIstartups #SiliconValley
